Geschreven door Dieke Hengelaar 

Gewichtsdiscriminatie komt nog steeds veel voor. Mensen met overgewicht vinden moeilijker een baan, worden als lui bestempeld en worden vaak als schuldig gezien aan hun eigen gewicht. Vrouwen zijn hiervan het grootste slachtoffer. Zij verdienen gemiddeld minder als ze overgewicht hebben en hebben te maken met een hardnekkiger schoonheidsideaal. In onze maatschappij wordt het als normaal gezien om negatief te denken over dikke mensen. Hiermee houden wij én een onrealistisch schoonheidsideaal in stand én dit is ook schadelijk voor ons eigen zelfbeeld. Het wordt tijd dat wij het negatieve oordeel over overgewicht actief als verkeerd gaan bestempelen.  

Een tijdje geleden heb ik de documentaire reeks Brard & Jekel: VetGelukkig?! gezien. Deze reeks is gemaakt door Patty Brard en Diederik Jekel. Zij gaan op zoek naar het antwoord op de vraag hoe het is om dik te zijn in een wereld waar dun de norm is. Ik heb een voorliefde voor programma’s met persoonlijke verhalen van mensen en in dit programma stond dit duidelijk centraal. In de verschillende afleveringen kwamen mensen met overgewicht aan het woord, wetenschappers en werden verschillende bekende en minder bekende mensen geïnterviewd. Het thema overgewicht boeit mij persoonlijk. Ondanks dat ik nooit met overgewicht heb gekampt, heb ik mij eigenlijk nooit dun genoeg gevoeld. Dit verkeerde zelfbeeld komt toch ergens vandaan, want ik heb mij eigenlijk nooit zorgen hoeven maken over mijn gewicht. Tijdens één van de afleveringen van VetGelukkig werd mij toch meer duidelijk waarom dit was. Een van de wetenschappers wees mij op het feit dat discriminatie op basis van gewicht gewoon als normaal wordt gezien in onze maatschappij. Dit idee wil ik iets verder uitdiepen.  

Ik ben me natuurlijk wel bewust van de superdunne modellen die de standaard zijn in de media en alle afslankprogramma’s en diëten die op tv worden aangeprezen. Dit heeft schadelijke invloed op hoe wij naar onszelf kijken, omdat er bijna maar één schoonheidsideaal bestaat: superdun zijn. Gelukkig winnen plussize modellen steeds meer het terrein en komt er een nieuwe standaard bij. Maar ik vond het pleidooi van de wetenschapper die ik net noemde ook een goede reden geven waarom we dik zijn niet mooi vinden. (Dit is overigens wel afhankelijk van cultuur, maar daar ga ik nu niet op in.) Eigenlijk hebben we als maatschappij alle vormen van discriminatie als fout bestempeld, zoals discriminatie op basis van leeftijd, huidskleur, gender, seksualiteit, etc. We vinden ook dat we dit in deze maatschappij niet moeten goedkeuren of moeten laten gebeuren. Wij als YWCA staan daarom bijvoorbeeld voor eerlijke rechten voor vrouwen en het tegengaan van discriminatie van vrouwen. Hoe raar is het eigenlijk dat we het afkeuren van dik-zijn en het slecht praten over dikke mensen over het algemeen eigenlijk heel normaal vinden. Het wordt niet raar gevonden om dik-zijn af te keuren.  

Ik verbaast me hoe vaak ik mensen negatief over dik-zijn hoor praten. Ook ikzelf moet een knop omzetten om hier niet negatief over te zijn. Het wordt best wel vaak vergeleken met ongezond leven, geen zelfbeheersing of lui. Opeens kan iedereen een oordeel hebben over iemand. Ik denk dat dit een radicaal andere manier van denken nodig heeft om twee redenen.  

Ten eerste denk ik dat mensen gewoon allemaal verschillende lichamen hebben. Niet die ene standaard is normaal. Nee, juist alle verschillen zijn normaal. Je kan nog zo gezond leven en toch een bovengemiddeld gewicht hebben. Je kan je helemaal volproppen met ongezonde dingen en toch dun zijn. Mensen zijn nou eenmaal verschillend. Dik-zijn en dun-zijn betekent dus niet dat je jouw leven beter of slechter invult. Jij bent gewoon wie je bent! Dit betekent natuurlijk niet dat mensen niet meer hoeven te sporten of gezond hoeven te eten. Het betekent wel dat we moeten leren om elkaar te accepteren hoe we zijn en niet te beoordelen op gewicht. Dus hoor je iemand slecht praten over dik-zijn: Wijs hem of haar erop dat dit juist het denken stimuleert in dit ene schoonheidsideaal. 

Ten tweede denk ik dat een radicaal andere manier van denken nodig is, omdat we discrimineren op basis van gewicht nog gewoon normaal vinden. Dit noemen we ook wel body shaming. Door dit fenomeen hebben mensen met overgewicht bijvoorbeeld minder kans op een baan, worden vaker uitgescholden op straat of online, en worden ze dommer gevonden. Het is wetenschappelijk onderzocht dat vrouwen ook nog eens slachtoffer zijn van een dwingender schoonheidsideaal. Jaap Seidell, hoogleraar aan de Vrije Universiteit, zei hierover in de Volkskracht: ‘Gewichtsdiscriminatie is een van de weinige vormen van discriminatie die volkomen is geaccepteerd in onze samenleving.’ Wij vinden het dan ook normaal om te oordelen over iemands gewicht, terwijl dit én niet oké is tegenover de ander én ook schadelijk is voor ons eigen zelfbeeld.  

Een nieuw jaar is aangebroken en het wordt tijd voor goede voornemens. Mijn voornemen is om mensen niet te beoordelen op basis van gewicht. Ik stel aan iedereen voor om hetzelfde te doen. En wil je gezonder leven? Laat dit je goede voornemen zijn en niet om af te vallen, want je bent goed zoals je bent! Het rest mij alleen nog om iedereen een gelukkig nieuwjaar te wensen.  

Wil je meer weten over dit onderwerp? Je kunt de documentaire reeks Brard & Jekel: VetGelukkig?! online kijken via NPO Start. In dit column werd verwezen naar dit artikel te lezen via de website van de Volkskrant.