Tijdens de laatste vergadering van de YWCA-mensenrechtencommissie bespraken we als commissie de column geschreven door Sylvian Ephimenco in Trouw naar aanleiding van de Golden Globes. Deze column heeft bij mij een sterk gevoel achtergelaten dat ik graag mijn mening hierover wil delen. Daarom schrijf ik nu op persoonlijke titel een reactie op zijn stuk.

Sylvian Ephimenco schreef een column over de kleding van actrices tijdens het evenement. Volgens hem vloekte de kledingkeuze van de actrices met de boodschap die ze wouden uitdragen. Tijdens de uitreiking werd namelijk stilgestaan bij de #MeToo-discussie en de slachtoffers van seksueel misbruik. Dit werd onder andere gedaan door middel van de zwarte kledingkeuze van de aanwezigen. Daarnaast kwamen vele sprekers op voor de slachtoffers in hun toespraken. Het was alles bij elkaar een krachtige bijeenkomst waar het duidelijke geluid van de vrouwen in de zaal niet onopgemerkt kon blijven. Het knappe staaltje mansplaining in het opiniestuk, hoe de vrouw eigenlijk deze boodschap moet uitdragen en vooral dat zij niet een te diepe decolleté moet hebben, irriteert mij. Graag zou ik zien dat er in de discussie over seksueel misbruik niet wordt gefocust op kledingkeuze, maar op het verhaal van de slachtoffers.

Volgens het opiniestuk hing er een zwarte schaduw over de Golden Globes. Het nieuws over misbruik gepleegd door Harvey Weinstein en andere mensen in de filmindustrie heeft de wereld een tijd geleden opgeschrikt. Dit was dus goed te merken tijdens het evenement. Bijna niemand zal de toespraak van Oprah Winfrey zijn ontgaan. Zij praatte over het verdriet door misbruik en discriminatie die de wereld nog niet uit is, maar bovenal had ze een krachtige boodschap dat het de tijd van de vrouw is. De tijd dat vrouwen en hun stem eindelijk serieus zullen worden genomen. Dat de vrouw wordt gezien als mens. Het gaat er dan ook niet om hoe vrouwen zich kleden, maar dat een keer de aandacht van de kleding wordt afgenomen en gekeken wordt naar de dader. Hoe een vrouw zich kleedt, zou niets moeten zeggen over hoe haar boodschap geïnterpreteerd wordt. Een wijze quote in mijn keuken zegt feminism is the radical notion that women are people too. Laten we dus eens luisteren naar wat deze vrouwen te zeggen hebben.

Het is dan ook enigszins tegenstrijdig dat er in het opiniestuk gesproken wordt over ‘het varken dat in de vrouw alleen maar een lustobject ontwaart’ en dat sommige mannen ‘dit [gedrag] proberen te rechtvaardigen door de schuld bij vrouwen te leggen’. Het lijkt Sylvian Ephimenco zelf te zijn die verderop in zijn artikel beweert dat de manier van kleding iets zou zeggen over wat vrouwen vinden van seksueel misbruik en hoe zij hun mening overbrengen. We moeten juist eens stoppen met het maken van een connectie tussen uitdagende kleding en je mening ten opzichte van seksuele avances. Dat is een boodschap die de actrices waarschijnlijk juist proberen over te brengen. Het leidt namelijk tot het gevaarlijke fenomeen van victim blaming. Dit betekent dat we het slachtoffer de schuld gaan geven van misbruik, omdat er op een bepaalde manier gereageerd is of omdat het slachtoffer op een bepaalde manier gekleed is. Ik wil niet beweren dat dit gesuggereerd wordt in het opiniestuk, maar wel dat er wordt afgeweken van waar het eigenlijk om gaat. Het is de schuld van iedere dader en het slachtoffer hoeft daarvoor niet zijn gedrag of kledingkeuze aan te passen. Als je naar de actrices luistert dan hebben ze het erover dat ze eindelijk mogen zijn wie ze zijn.

Er wordt in het opiniestuk een vraagteken gezet bij het vrolijke gedrag van de aanwezigen terwijl de avond een serieus thema heeft. Het is inderdaad zo dat alle aanwezigen bij de Golden Globes in het zwart gekleed kwamen om slachtoffers te herdenken, maar ik snap deze kritiek niet. Juist de kracht die vanuit vrouwen kwam om het verleden achter zich te laten en een nieuwe orde in te stellen waar patriarchale regels omver worden geworpen, was een passende boodschap voor de avond. Dit zal waarschijnlijk menig man zich ongemakkelijk hebben laten voelen. De kleding van vrouwen vloekt echter niet bij deze boodschap. Wat wel vloekt is de mens die een connectie wil leggen tussen kledingkeuze en opstaan tegen seksueel misbruik. Natuurlijk mag je te blote kleding onsmakelijk vinden. We leven immers in een vrij land. Ik denk echter dat de kledingkeuze juist de boodschap kan zijn. Je mag een decolleté hebben en nog steeds een verhaal over misbruik vertellen. Kledingkeuze moet niet eens een onderwerp in de discussie zijn.

Ik wil ervan uitgaan dat het opiniestuk met de beste bedoelingen is geschreven en dat wij allemaal hetzelfde doel nastreven, namelijk dat seksueel misbruik de wereld uit wordt geholpen en dat slachtoffers openlijk over hun ervaringen kunnen praten. Het stuk slaat helaas naar mijn mening de plank mis door de focus van het verhaal van de actrices af te halen. Laten we vooral eens luisteren naar wat Oprah Winfrey ons vertelde tijdens de Golden Globes, namelijk dat vrouwen voor een te lange tijd niet gehoord of geloofd werden als ze de macht van mannen in twijfel trokken. Deze tijd is nu voorbij. Het is de tijd dat vrouwen en mannen naar voren komen met hun verhalen over seksueel misbruik. Zij hebben allemaal voldoende reden om te rouwen, maar het delen van dit verhaal gaat gepaard met de hoop voor een betere toekomst. Dit is dan ook een reden om feest te vieren. Het is de juiste keuze van elke persoon om ervoor te kiezen om naar deze krachtige mensen te luisteren en een nieuwe norm te kiezen waar kledingkeuze niet je geloofwaardigheid dicteert. A new day is on the horizon.

Geschreven door Dieke Hengelaar